- апӕлӕхсар кӕнын
- 1) გაგანივრება, გაფართოება; გადიდება2) გაფშეკა, გაჩეჩხვა, გაფარჩხვა
Гуырдзиаг-ирон, ирон-гуырдзиаг дзырдуат. Беппиты Н. 2012.
апӕлӕхсар кӕнын
Look at other dictionaries:
ХЪУСТЫ КЪÆРМÆДЖЫТÆ КÆНЫН — Нæ хъусын. Кæйдæр цыдæр хъусын нæ фæнды. Дæ хъусы къæрмæджытæ ис? Цы загъта, уый фехъуыстон... сывæллонау фæхъыг Кетеван. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) Ды та, гормон, дæ хъусты къæрмæджытæ бакодтай, дæ цæстыты мыдадз (Азау Æхсарæн).… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ПАКЪУЫНДЗÆ — Æхсар æмæ Æхсæртæджы райгуырды куывдæй Куырдалæгон фæстæмæ куы здæхт, уæд абадтис цæхæруады хъисыл æмæ ныппæрæст ласта уæларвмæ хæдтæхгæ Пакъуындзæйау. Пакъуындзæ иуæй иу кадæггæнджытæ хонынц маргъ, цæры уæларв æмæ нæдæр адæмыл нымад у, нæдæр… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НАРТÆ — Нарты кадджыты сæйраг архайджытæ, хъæбатыр, зондджын, зонынджын æмæ æгъдауджын адæмы хатт. Ирон адæм сæ хонынц сæ таурæгъон фыдæлтæ. Хуыцау сæ сфæлдыста уæйгуыты фæстæ. Иу кадæг нын Нарты равзæрды тыххæй афтæ дзуры: – Хуыцау дунейы куы сфæлдыста … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ÆХСÆРТÆГ — Æртæ Нартæй иуы – æхсарджын æмæ зонынджын мыггаг Æхсæртæггаты фыдæл, нарты хистæр Уæрхæджы фырт, Æхсары халдих фаззон, йæ кæстæр. Æхсар райгуырд фыццаг кæркуасæны, Æхсæртæг та – дыккаг кæркуасæны, Бонвæрноны скастмæ. Уæрхæг йæ лæппуты райгуырды… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УАСТЫРДЖИ — Ирон мифологийы нæлгоймæгтыл (сылгоймæгтæ йын йæ ном дзургæ дæр нæ кæнынц, хонынц æй ЛÆГТЫ ДЗУАР) æмæ бæлццæттыл армдарæг зæд. Стыр Хуыцауы фæстæ Уастырджи ирон динон дунеæмбарынады ахсы дыккаг бынат. Цæры уæларвы. Уымæн, æрмæстдæр уымæн ис бар… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УЫРЫЗМÆГ — Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт Æхсæртæг æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæ рæсугъды (Сасанайы) фырт, Нарты номдзыд хистæр, болатрихи Хæмыцы фаззон. Кадджыты Дзерассæ Æхсар æмæ Æхсæртæджы мæрдтæ Уастырджийæн куы баныгæнын кæны, уæд дзы йæхи бафæсвæд… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УÆРХÆГ — Нарты хистæр, фаззон лæппутæ Æхсар æмæ Æхсæртæджы фыд. Йæ фырттæ Нарты фæткъуы хъахъхъæнгæйæ куы фесæфтысты, уæд æй Нартæ рæгъаугæс скодтой. Æхсæртæджы дыууæ фаззоны Уырызмæг æмæ Хæмыц уый куы базыдтой, уæд йæ агурæг ацыдысты. Цæуынц, æмæ сæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
СÆРÆЙ НÆ ХИЗЫН — тж. СÆРÆЙ НÆ ХИЦÆН КÆНЫН Æдзух хъуыдыйы мидæг исты дарын, цыдæр хъуыды кæнын, зæрдыл дарын, нæ рох кæнын. Не выходить из головы. Мæ уæззау сагъæстæ нæ хизынц мæ сæраей, мæ зæрдæйы мастæн нæй мæ риуы хæссæн. (Гулуты А. Дз. 1957, 27.) Уыцы бон… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ ÆХСАЙЫН — 1. Исты, искæй мысын, истæуыл хъуыды кæнын, искæмæн истæмæй тæрсын, æнцойад сафын. Госгæ: хæстон лæгæн йæ зæрдæ фæстæмæ куы хсайа, уæд йе хсар сæфгæ кæны. (Брытъиаты Е. Хазби.) 2. Дызæрдыг кæнын. Æппын фæстаг мæ зæрдæ фехсайдта Зарæмæ. (Козаты Х … Фразеологический словарь иронского диалекта
ГУЫППЫРСАРТÆ — Нарты разагъды адæм: Уырызмæг, Хæмыц, Сослан, Батрадз, Айсана, Сæууай, Мæргъуыдз, Арæхдзау, Сыбæлц æмæ иннæтæ. «Уæд та иухатт Нарты гуыппырсартæ – Уырызмæг, Хæмыц æмæ Сослан – ацыдысты цуаны», – зæгъы нын кадæг «Батрадз Нарты гуыппырсарты куыд… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
